वन, घाँस, दाउरा, काठ कृषि उपज आदिको हिसाबले महत्वपूर्ण त छदैँछ यसको सम्बन्ध पर्यावरण सन्तुलनसँग पनि जोडिएको छ । कृषि प्रधान देश नेपालमा कृषि वनको समेत उत्तिकै उपयोगिता रहेको छ । नेपालमा हाल ४१.६९% वन क्षेत्र रहेको छ । बुट्यान क्षेत्र (३.६२%) समेतलाई लिँदा कूल क्षेत्रफलमा ४५.३१% वन क्षेत्रले ढाकेको छ । वन रहेको उचाई, यसको प्रकृति, प्रकार विशेषता आदिको आधारमा वनलाई निम्नानुसार विभाजन गरिएको छ: 

⦁        तराई भावर, दुन र चुरे पहाडको करिब १,२०० मिटर (समुद्र सतहबाट) सम्मको उचाईमा अग्ला, मोटा तथा सदाबहार प्रकृतिको रुखहरू पाइने वन क्षेत्रफललाई उपोष्ण प्रदेशीय सदाबहार वन भनिन्छ । यस क्षेत्रमा वर्षा र तापक्रम प्रशस्त हुने ।

⦁        साल, सिसौ, खयर, सतिसाल, सिमल आदि कडा खालका रुखहरू पाइने ।

⦁        चारकोशे झाडीको रूपमा समेत चिनिने

⦁        बाघ, भालु, गैडा, हात्ती तथा विभिन्न चराचुरुङ्गी र अजिङ्गर, गोही सोस आदि घस्रने जीबहरू समेत पाइने ।

⦁        १,२०० देखि २१०० मिटरसम्मको उचाईमा मौसमी पतझर वन पाइन्छ । हिउँदमा पात झर्ने हुनाले यस्तो वनलाई मौसमी पतझर वन भनिन्छ ।

⦁        साल, सल्ला, चाप, कटुस, ओखर, उत्तीस आदि रुखहरू पाइने ।

⦁        वर्षा र तापक्रम बढी हुँदा यस क्षेत्रका वनका रुख अग्ला र मोटा हुन्छन् ।

⦁        बाघ, भालु, हरिण, चितुवा जस्ता जनावरका साथै विविध प्रजातिका पंक्षीहरू पाइने ।

⦁        महाभारत पर्वतको करिब २,१०० मिटरदेखि ३,३०० मिटरसम्म उचाईमा यस्तो वन पाइन्छ ।

⦁        बढीजसो समय ठण्डा हुने र हिउँ परिरहने हुँदा यस्तो वनका रुखका पातहरू माथितिर चुच्चो परेको अर्थात कोण आकारको हुने हुँदा कोणधारी वन भनिन्छ ।

⦁        सल्ला देबदारु, धुपी, कटुस प्राय चुच्चो परेका रुखहरू पाइन्छन् ।

⦁        हरिण, मृग, घोरल जस्ता जनावरका साथै डाँफे,मुनाल र च्याखुरा जस्ता पंक्षीहरू पाइन्छन् ।

⦁        ३,३०० मिटरदेखि ५,००० मिटरसम्मको उच्च पहाडी तथा हिमाली प्रदेशमा यस प्रकृतिको वन पाइन्छ ।

⦁        वर्षैभरि चिसो र शुष्क जलवायु हुने हुँदा यहाँका रुखहरू होचा र झाडीदार पाइन्छन् ।

⦁        करिब ३,६०० मिटरसम्मको उचाईमा झाडी र सोभन्दा माथि सुख्खा घाँसयुक्त वनस्पति पाइन्छ ।

⦁        ५००० मि. माथिको उचाई, बाह्रै महिना हिउँ, वनस्पति प्रायः नपाइने

⦁        हिमालका खोच र ढाँडमा काई र लेउ पाइने (वनस्पति विहीन क्षेत्र पनि भनिने)

⦁        वातावरण सन्तुलित बनाइराख्न ।

⦁        बाढी पहिरो जस्ता प्राकृतिक प्रकोपको न्यूनीकरण गर्न

⦁        पानीको स्रोतको रूपमा जंगल रहेको

⦁        निर्माणको आधार– काठका सामग्रीहरू, फर्निचर, घर, उद्योग आदिमा आवश्यक

⦁        पर्यटनको आधार

⦁        वन्यजन्तु वासस्थानको आधार रहेको

⦁        जडिबुटी, औषधीजन्य पदार्थको उत्पादन समेत जंगलबाटै हुने

⦁        दाउरा, पतिङ्गर र कृषिजन्य अवशेषसमेत जंगलबाटै पाइने

यिनै प्रमुख कुराहरूले गर्दा नेपालमा वन सम्पदाको अत्यन्तै ठूलो महत्व रहेको छ ।

नेपालको सन्दर्भमा वन विनासका निम्न कारणहरू रहेका छन् :-

⦁        गरिबी – स्थायी बसोवासको ठेगाना नभएकाहरूले, जंगल फडानी गरी खेती गर्नु तथा वासस्थान निर्माण गर्नु,

⦁        अशिक्षा – वन विनासको कारण हुन सक्ने जोखिम बारे जानकारी नहुनु ,

⦁        बहुमूल्य काठका सामग्री तथा काठ नै चोरी गरी बिक्री गर्नु,

⦁        सरकारी अनुगमन, दण्ड सजायको पक्ष कमजोर रहनु,

⦁        फडानी पश्चात तुरुन्त वृक्षारोपणको साथै सो को संरक्षण प्रभावकारी नहुनु, सार्वजनिक विकास निर्माण – सडक,भवन वा अन्य निर्माण गर्दा पनि वन फँडानी भएको,

⦁        जलवायु परिवर्तनको कारण हिमाली क्षेत्रको वन सुक्दै जानु,

⦁        दैवीप्रकोप–आगलागी, बाढी, पहिरोले समेत वन जंगल विनास हुने गरेको ।

⦁        इन्धनको वैकल्पिक व्यवस्था गर्ने,

⦁        चोरी निकासी नियन्त्रणका लागि प्रभावकारी अनुगमन र सुरक्षाको व्यवस्था गर्ने,

⦁        वृक्षारोपण कार्यलाई नियमित र प्रभावकारी बनाउने ,

⦁        वन संरक्षण र यसको फाइदाको सम्बन्धमा जनचेतना जगाउने ,

⦁        सार्वजनिक निर्माण कार्य गर्दा जंगल विनास गर्न नपर्ने गरी गर्ने । (जस्तो : बाटो निर्माण, विद्युत लाइन निर्माण को बखत)

⦁        दैवीप्रकोपबाट विनास भएको वनजंगल क्षेत्रमा तत्काल वृक्षारोपण गरेर संरक्षण गरिहाल्ने ।

⦁        वन विनास, चोरी निकासी गर्ने जो कोहीलाई हदैसम्मको दण्ड सजाय दिने ।

⦁        नेपालमा राष्ट्रिय निकुञ्ज संरक्षण क्षेत्रको क्षेत्रफल बढाउने,

          (नेपालको जम्मा संरक्षित क्षेत्र कूल क्षेत्रफलको झण्डै २३%)

⦁        कार्बन Trade बाट नेपालले पुरस्कृत भएको वन क्षेत्रलाई उदारणको रूपमा प्रचारप्रसार गर्ने ।

⦁        निजी वन कार्यक्रमलाई प्रोत्साहित गर्ने,

⦁        वनलाई समूदायमा हस्तान्तरण गर्दै यसको संरक्षण र सम्बद्र्धनमा उपभोक्त समूहलाई जिम्मेवार       र जवाफदेही वनाउनु पर्ने,

⦁        वन जंगल संरक्षणबाट पुग्ने फाइदाप्रति जनतालाई सचेत तुल्याउने,

⦁        वन जंगलको विनाशबाट निम्तिने प्राकृतिक प्रकोपप्रति जनसाधारणमा चेतना ल्याई उनीहरूलाई वृक्षारोपण लगायतका कार्यक्रममा सहभागी गराउने ।

⦁        वन र वनस्पतिजन्य वन औषधीहरूको प्रशोधन गरी व्यवसायिक रूपमा खेतीको व्यवस्था मिलाई त्यसबाट प्राप्त लाभमा समुदायको साझेदारी बढाउने ।